Transformatie rijksmonument Brinkman & Van der Vlugt

“Dit gebouwtje bewijst ons tevens dat ‘Het Nieuwe Bouwen’ niet aan bepaalde materialen gebonden is, zooals vaak ten onrechte verondersteld wordt. Het hangt er maar van af hoe het gedaan wordt.”

Ben Merkelbach in de 8 en OPBOUW, nr. 7 in 1932

Reanimatie van een rijksmonument

Dit rijksmonument is ontworpen door Brinkman & Van der Vlugt en gebouwd in 1931 als kantoor voor de firma R. Mees & Zoonen. Bij realisatie was de ’s Gravendijkwal nog niet opengebroken tot tunneltrace en lag het gebouw aan een kruispunt van gelijkwaardige wegen. In samenhang met het naastgelegen kantoorpand aan de Mathenesserlaan wordt het voormalig bankgebouw in 2022 getransformeerd naar woningen. Het bankgebouw wordt in functionaliteit weer losgekoppeld van het pand aan de Mathenesserlaan, zodat het weer zelfstandig als bijzonder hoekpand gaat functioneren, inclusief de bijzonder entree aan de ’s Gravendijkwal.

Luxueus functionalisme

Het gebouw is bij oplevering in mei 1931 een juweeltje van representatief en luxueus uitgevoerd functionalisme. Een grootschalige en ietwat grove verbouwing in de jaren ’90 heeft het zuivere karakter van het gebouw vertroebeld. Dit toonde zich in zowel het interieur als het exterieur.

In ons ontwerp wordt de generieke en door kozijnsysteem gedomineerde dakopbouw uit de jaren ’90 compleet verwijderd. Binnen de bestemmingsplangrenzen wordt een nieuwe dakopbouw gerealiseerd, die zorgvuldig relateert aan het bestaande gebouw. Niet door nadrukkelijk contrast of vereenzelviging, maar door het kenmerkende DNA van de architectuur te sublimeren. Ondogmatisch zoals Merkelbach verwoordde.

Aandacht maakt alles mooier

De nieuwe dakopbouw vertaalt het oorspronkelijke DNA in een eigentijdse verschijning. Leidmotief vormt de compositie van schijven die kenmerkend zijn voor het gebouw. Hiermee wordt het tweezijdige karakter benadrukt (luwe Mathenesserlaan versus de drukke verkeersader in het tunnel tracé) en vormt de dakopbouw een luchtige invulling tussen de brandwanden. De gevel aan de Mathenesserlaan ligt terug en vormt een set back en biedt daarmee een dakterras, zoals het dak vroeger ook gebruikt werd. Aan de zijde van de ’s Gravendijkwal wordt de gevel met een kleine sprong achter de originele gevel geplaatst en vormt daarmee een geluidbuffer richting het tunnel tracé. In die zin een architectonisch antwoord op de verkeerstechnische aanpassing van de ’s Gravendijkwal na oplevering van het oorspronkelijke bankgebouw. De subtiele ‘voeg’ tussen deze glazen bouwsteenwand en de brandwand benadrukt de schijfwerking en maakt de brandwand weer betekenisvol. Beide schijven herhalen het materiaalpalet van het originele bankgebouw, namelijk glas en glazen bouwstenen. De grootse afmetingen van het glas maken de toevoeging eigentijds en de gevel in glazen bouwsteen sublimeert dit bouwmateriaal als gesloten en toch transparant. In het midden van het grote glasvlak vormen twee ronde geveldelen een erudiete verwijzing naar de ronde hoek op straatniveau in het monument. Zoals het bestaande bankgebouw een uiting is van representatief en luxueus uitgevoerd functionalisme, zo vormt de dakopbouw hier de kers op de taart.

  • opgave: transformatie rijksmonument Brinkman & Van der Vlugt
  • locatie: 's-Gravendijkwal 108, Rotterdam
  • opdrachtgever: Laburnum B.V.
  • projectmanagement: Bremen bouwadviseurs
  • constructeur: Van Rossum Raadgevende Ingenieurs
  • adviseur brandveiligheid: DGMR
  • adviseur bouwfysica: DGMR
  • installatieadviseur: Boersema Installatie adviseurs
  • programma: 4 appartementen
  • oppervlakte: 500 m²
  • ontwerp: 2021
  • oplevering: 2024